Poziom w sporcie wyczynowym jest bardzo wyrównany, a wyniki coraz bardziej „wyśrubowane”, coraz częściej to czynnik psychiczny o zdobyciu medalu. Współpraca kadry olimpijskiej z psychologami nikogo nie dziwi, jak jednak wygląda sytuacja na niższym szczeblu? Czy takie wsparcie w ogóle jest potrzebne? Docierają do nas głosy, że dla dzieci sport to powinna być czysta zabawa i przyjemność – czy psycholog sportu w tym pomaga czy przeszkadza?
Sport jest bardzo dobrą szkołą charakteru, ćwiczenia wytrwałości, cierpliwości i odporności psychicznej. Kontakt ze sportem od najmłodszych lat często decyduje o zainteresowaniu konkretną dyscypliną, a także niejednokrotnie o przyszłej karierze. Aby uzyskać dobry wynik sportowy, trzeba nie tylko mieć talent, ale równocześnie wytrwale pracować, godząc codzienny, wielogodzinny, systematyczny trening z systematyczną nauką. Obok wykształcenia ogólnokształcącego, celem kształcenia w szkołach sportowych jest wychowanie poprzez sport, a w jego wyniku – wyselekcjonowanie najbardziej uzdolnionej sportowo młodzieży. Rozwijanie specjalnych zdolności, nie tylko, choć przede wszystkim – sportowych, najczęściej odbywa się poprzez indywidualizację procesu kształcenia. Dla uczniów, którzy nie wiążą swojej przyszłości ze sportem kwalifikowanym szkoła umożliwia ogólny rozwój, dla pozostałych jest czymś w rodzaju inkubatora talentów. Swoje kariery sportowe, w profilowanych szkołach zaczynali m.in.: Błaszczykowski Jakub, Brożek Paweł i Piotr (SMS Kraków), Marcin Krukowski, Agata Barańska, Artur Waś (SPS nr 272 w Warszawie), a pani B. Sobańska dyrektor Zespołu Szkół Mistrzostwa Sportowego im. Stanisława Marusarza z dumą podkreślała, że 1/3 reprezentacji kraju na Igrzyskach Olimpijskich w Soczi to wychowankowie jej szkoły.
Zawodnicy to specyficzna grupa społeczna, która doświadcza innych problemów
i trudności obcych osobom nietrenującym. Dodatkowo, gdy mówimy o sporcie dzieci
i młodzieży ilość problemów narasta – mały człowiek gorzej radzi sobie ze stresem przedstartowym, nie rozumie presji związanej z turniejami. Psycholog sportowy pomaga mu pracować nad optymalnym połączeniem życia szkolnego, domowego, koleżeńskiego
i sportowego. Taki specjalista daje wsparcie w radzeniu sobie ze stresem związanym
ze startami w zawodach, uczy dzieci zmniejszać koszty emocjonalne związane z przegraną, jak radzić sobie z presją i rywalizacją. Zawodnicy pod jego okiem mogą poznać techniki relaksacyjne łatwe do zastosowania przed startem oraz pracować nad koncentracją przed i w trakcie startu w zawodach. Psycholog sportu towarzyszy również w procesie powrotu do zdrowia po kontuzjach i urazach. Zwłaszcza na poziomie sportu dzieci i młodzieży często zdarza się, że zaplecze i warunki treningowe są podobne, metody szkolenia takie same, a jednak jeden zawodnik potrafi zostać mistrzem, zakwalifikować się np. do reprezentacji regionu, a drugi nie jest tego w stanie zrobić. Wtedy właśnie wsparcie mentalne może stać się ułamkiem przewagi, może pomóc zawodnikowi zintegrować to, co wytrenowało jego ciało z tym, co potrafi jego umysł.
Również szkoły sportowe powinny zadbać o trening mentalny swoich uczniów i zatrudniać psychologów sportowych, bo wbrew pozorom to osoba spełniająca zupełnie inne zadania niż pedagog czy psycholog szkolny i posiadająca inne, specjalistyczne kwalifikacje. Współpraca trenerów i uczniów z psychologiem sportu nie wiąże się z narzucaniem profesjonalnej kariery sportowej, ale zapewnia trening i naukę w komfortowych i bezpiecznych dla ucznia warunkach.
